مقایسۀ کالبد خانه‌های چهارصفه و حوضخانه‌ای سنتی شهر زواره

Authors

  • بهروز شهبازی چگنی مربی دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
  • مریم عظیمی استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
Abstract:

زمینۀ کالبد، عرصه‌ای برای دسته‌بندی ویژگی‌های خانه‌های سنتی شهر زواره است. بررسی خانه‌های چهارصفه و حوضخانه‌ای در معماری مسکونی زواره، شباهت‌ها و تفاوت‌های کالبد این دو گونه بنا را مشخص خواهد کرد. با بررسی کالبد معماری مسکونی زواره، دلیل پایدار بودن این گونه‌ها در گذر زمان مشخص خواهد شد. برای فهم چگونگی و چرایی تفاوت‌های خانه‌های چهارصفه و حوضخانه‌ای سنتی زواره در زمینۀ کالبد با وجود شباهت‌ها، راهکار مطالعۀ مقایسه‌ای به‌کار گرفته شده است. نوشتار حاضر بر آن است تا چگونگی و چرایی تفاوت‌ها و شباهت‌های پدید آمده در زمینۀ کالبد را مورد تحلیل قرار دهد. این مقاله بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای، آنالیز محاسبات شامل تناسبات عددی از یک‌سو و مطالعات میدانی از سوی دیگر، بنا نهاده ‌شده است. برای دست‌یابی به اهداف موردنظر و انتخاب خانه‌های چهارصفه و حوضخانه‌ای، شاخص‌هایی در سه بخش هندسه، تناسبات عددی و تغییر شکل پلان مشخص گردید و سپس با توجه به این شاخص‌ها، در هر بخش به ترتیب، 26، 25 و 37 نمونه به‌ گونه‌ای انتخاب شدند که طیف متنوعی از مفاهیم مشترک تکرارشونده را از لحاظ کالبدی دربرگیرند. در بخش هندسه، تحلیل‌ها آشکار نمود که شکل دسترسی به فضاهای خانه، بر نحوۀ سلسله‌مراتب فضایی و حفظ حریم در دو گونه مؤثر بوده و شکل بازشوها با نوع فضاها (عمومی- خصوصی) و کنترل نور و باد مرتبط بوده است. در بخش تناسبات عددی مشخص شد که میانگین نسبت مجموع مساحت بازوها به مساحت فضای مرکزی در چهارصفه حدود دو برابر حوضخانه‌ای است که از دلایل آن، ثبات عناصر چهارصفه و کاهش عناصر حوضخانه است. همچنین نسبت ارتفاع فضای مرکزی به ارتفاع بازوها در دو گونه، در ارتباط با نوع پوشش سقف، عرض دهانه، نحوۀ تهویه، تعداد بازوها و ... بوده است. در بخش تغییر شکل پلان ثابت شد که فضاها یا مدول‌هایی به هستۀ هر دو گونه افزوده و یا ادغام شده­است و در روند دگردیسی هندسی پلان، حوضخانه ثبات بیشتری نسبت به چهارصفه داشته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ویژگی‌های شکلی خانه‌های چهارصفه و نفوذ آن در کالبد شکلی خانه‌های درون‌گرای شهر اصفهان

خانه‌های چهارصفه یکی از بناهای ارزشمند معماری ایران محسوب می‌شوند، به ‌گونه‌ای که برخی از محققین، طراحی بعضی از بناهای تاریخی با عملکردهای متفاوت در دوران اسلامی را نشأت‌گرفته از خانه‌های چهارصفه قلمداد می‌کنند. شناخت ویژگی‌های شکلی خانه‌های چهارصفه، سبب نگهداری و مرمت این بناهای ارزشمند خواهد شد و در شناسایی خصوصیات تأثیرگذار در شکل‌گیری فضاهای خانه‌های تاریخی، نقش مؤثری خواهد داشت. این پژوهش ...

full text

»فرهنگ پیشرو« در کالبد سیاست و شهر

شهر عرصه سیاستگذاری و فضای اعمال قدرت بر مبنای باورها و بنیانهاای فرهنگا مورد نظر سیاستگذاران است. سیاستگذاری در سه سطح محل ، منطقهای و مل ، باه مااباه تجل امرِ اعمال و توزیع قدرت، در فضای صورت م گیرد که بر پایه فرهنگ حااک بار روابط مردمان و نیز نظام اجتماع و سیاس است. فرهنگ به عنوان بنمایه فضای عموم بر سیاست و شهر تأثیر م گذارد و سیاستگذاری فضای عموم بر اساس فرهنگ زیربنای رق م خورد. این نوشتار ...

full text

تحولات کالبد شهر و بازتاب حرارتی آن بررسی موردی: اصفهان

گسترش شهرها و افزایش شهرنشینی تبعات بسیاری به همراه دارد. از آن جمله افزایش دمای بسیاری شهرها نسبت به حوزه‌های پیرامونی آنها است. این افزایش دما تبعاتی از تهدید سلامت شهروندان به‌دلیل افزایش تنش حرارتی و آلودگی گرفته تا بازتاب اقتصادی به‌دلیل افزایش نیاز به انرژی را دربر می‌گیرد و ضرورت تحقیق را پررنگ می‌نماید. طراحی شهری می‌تواند با ابزارهای متعدد از جمله کالبد شهری در تعدیل حرارتی غیرفعال تأث...

full text

بررسی نقش آیات قرآن و احادیث شیعه در شکل‌گیری کالبد مسکن سنتی

مسکن سنتی، همواره بر اساس عقاید مذهبی ساکنان آن خلق می‌شد و معمار سنتی تا حد امکان به اصول، قواعد و روش‌های احداث خانه در آیات و احادیث توجه می‌نمود؛ لذا اثری که خلق می‌کرد، بر مبنای آن الگوها شکل می‌گرفت و همواره روح دینی در مسکن سنتی جریان می‌یافت. بر این اساس، این مقاله در جهت پاسخ‌گویی به سؤال و تأیید فرضیه الگوهای هویت شیعی در مسکن سنتی چیست؟ شکل گرفته است: فرضیه: بر اساس آیات قرآن و روای...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 7

pages  101- 125

publication date 2018-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023